دسته: تنظیم و تعمیرات

رِنگ در موسیقی ایرانی

رِنگ در موسیقی ایرانی : در لغت به معنای آهنگ شاد است که انسان را به رقص وا می دارد. با توجه به تحولات گسترده از دوره قاجار در موسیقی ایرانی، فرم های متنوعی در اجرای موسیقی پدید آمدند از قبیل: پیش درآمد، چهارمضراب ، رنگ و… که هریک دارای چهارچوب مشخصی از نظر بیان در موسیقی ایرانی را شامل می شوند. فرم رنگ ها از نظر چهارچوب با هم متفاوتند بدین مفهوم که در گذشته، اساتید دوره قاجار مانند میرزاعبدالله و میرزاحسینقلی که با زحمت بسیار ردیف موسیقی ایرانی را گردآوری نمودند و امروزه کتاب های ردیف این بزرگان در اختیار ماست. پیشنهاد می کنیم از کتابهای رایگان سایت و همچنین از بانک نت سایت دیدن فرمایید. با توجه به مطالعه و بررسی ردیف هر دستگاه میتوان دریافت که بعضی از رنگ های موجود در ردیف، دارای ملودی خاصی با ریتم مشخص می باشند که در اکثر گوشه های موجود در هردستگاه پردش ملودیک دارد و به بیانی دیگر میتوان با اجرای آن رنگ، دستگاه را در قالب یک آهنگ (با حالات متغیر در گوشه های مدال مانند مخالف سه گاه)، درک نمود مانند رنگ فرح در دستگاه همایون و یا رنگ دلگشا در دستگاه سه گاه. اما امروزه وقتی صحبت از رنگ در موسیقی میشود، ناخودآگاه در ذهن نوازنده، آهنگ شاد تداعی میگردد که معمولا با ریتم 8/6 و سرعت نسبتا تند اجرا می شود.   استاد فقید موسیقی ایران ، محمدرضا لطفی در کتاب سال شیدا میفرمایند: در ردیف موسیقی ایرانی، همه رنگ ها در فرم بلندی به نام شهرآشوب گرد آمده اند و شهرآشوب ها طوری ساختمان بندی شده اند که با فرم رقص کلاسیک دوران قاجار هماهنگی داشته باشند. هر فراز شهرآشوب برای نوعی از رقص درست شده و به همین خاطر شهرآشوب با یک ریتم(سرعت)، اجرا نمی شود بگونه ای که رفته  رفته تند می شود. رنگ های ردیف ها یا شهرآشوب ها و ضربی هایش مانند رنگ حربی (که نوعی رقص جنگ است) و یا رنگ یکچوبه ( رقص چوبی که با آن قوچانیان و قشقاییان می رقصند) از محتوای بسیار خوبی برخوردارند و همین محتوا باعث میشود خود را از رنگ های بازاری جدا کنند. در اواخر دوره قاجار اساتیدی مانند درویش خان، نی داوود و شهنازی به ساخت اینگونه رنگ ها مبادرت کردند و این فرم بسیار زیبا را بصورت بسیار هنری تکامل بخشیدند. رنگ های این اساتید به معنویت موسیقی کمک شایانی کرده و سماع عرفانی را تقویت می کند( البته غرض شادمانی سطحی نیست) . در هر حال باید اذعان داشت که فرم رنگ فرمی است برای رقص ایرانی اما نوعی از آن می تواند برای سماع روحانی نیز استفاده شود مانند رنگ های درویش خان. کاربرد اجرای رنگ در موسیقی امروزی ایران امروزه با توجه به رواج اجراهای صحنه ای (کنسرت) در موسیقی ایرانی و از سویی با توجه به سرگذشت غم انگیز ایران زمین در گذر زمان، از اینرو در موسیقی ما نیز تاثیر گذاشته و در اجراهای صحنه ای که نوازنده و یا خواننده اجرا می نموده ، موسیقی همراه با حزن خاصی اجرا می شده و از اینرو برای پایان دادن به اجرای کنسرت، در پایان برنامه موسیقی، از فرم رِنگ استفاده می شده تا فضای اندوهگین در ذهن شنونده پاک گردد که از این رو، اجرای رنگ ها بخصوص در بخش های پایانی کنسرت ها بسیار رایج شده است. آهنگسازان بسیاری در آفرینش رنگ در موسیقی ایرانی نقش داشتند و هنوز آثار آنها برای شنوندگان تازگی دارد  و از جمله مهمترین آنها میتوان به : درویش خان، علی اکبرخان شهنازی و رکن الدین مختاری اشاره نمود. آیا همه رِنگ ها دارای ریتم   6/8  هستند؟ با توجه به مطالب گفته شده در بالا میتوان گفت که رنگ های موسیقی ایران، دو دسته اند: 1-رنگ های موجود در ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی دارای ریتم های مختلفی هستند و لزوما دارای ریتم ترکیبی ( مانند     6/8    ) نمی باشند برای مثال: رنگ دلگشا در سه گاه 2/4 رنگ نستاری در دستگاه نوا : 6/4 رنگ فرح : 6/4 رنگ حربی در ماهور : 2/4 و بعضا 7/8 رنگ شهرآشوب : 6/8 2-رنگ های ساخته شده توسط آهنگسازان (که اجرای صحنه ای داشته اند) که معمولا با ریتم    6/8   رنگ هایی ساخته اند و بسیار جذاب می باشد. برای دستیابی به نت های مربوط به رنگ های ساخته شده اساتید پیشنهاد می گردد کتاب صد رنگ رِنگ نوشته استاد ارشد تهماسبی را تهیه بفرمایید. کتاب شامل نت های رنگ استادان برجسته ایی مثل علی اکبر شهنازی، موسی معروفی، رکن الدین مختاری، علینقی وزیری، رضا محجوبی، حسین اسماعیل زاده، ابراهیم منصوری، مشیرهمایون شهردار، حبیب سماعی، آقاحسینقلی، حسینقلی بیگجه خانی، ابوالحسن صبا، نورعلی برومند، غلامحسین درویش، مهدی خالدی، غلامحسین بیگجه خانی، روح الله خالقی و حسین علیزاده و همچنین ارشد تهماسبی است .  

کوک سیم های تار و سه تار

از آنجا که در طراحی ساز های ایرانی، هر نتی باید بتنهایی دارای صدای زیبایی باشد بگونه ای که به صدای طبیعت نزدیک باشد، معمولا در اجراهای تکنوازی، اساتید در کوک سیم های تار و سه تار بر این باورند که فرکانس صدای آزاد سیم ها نسبت به دیاپازون ، دست کم نیم پرده کمتر باشد برای مثال اگر سیم اول باید براساس فرکانس صدای نت دُ و کوک شود، بر روی تار یا سه تار باندازه نیم پرده کمتر از نت دُو که همان نت سی باشد کوک می شود و بر همین اساس سیم دوم که نت سل باید باشد، بر اساس فرکانس نت سل بمل کوک می شود.

۸ نکته مهم در نوازندگی

مغز شما ماهرتر از زبان شماست و زبان شما ماهر تر از دست شما است. شما با گوش دادن به یک موسیقی در ذهن بسادگی می توانید با آن همراهی کنید و پس از آن با زبان خود می توانید با آن بخوانید. بنابراین اگر برای شما امکان دارد بداهه نوازی خود را ضبط کنید و سپس با موسیقی اصلی گوش دهید.

مضراب سه تار

متاسفانه در رابطه با مضراب سه تار اغلب دیده می شود بسیاری از آموزگاران سه تار و یا خود هنرجویان، مضراب فلزی شان را بصورت نوک تیز در می آورند که این بسیار باعث دشواری در مضراب زدن( بخصوص مضراب ریز و دراب) می گردد.

ریتم چیست؟

بخش عمده ای از احساس یک آهنگ در موسیقی، ریتم می باشد چه بسا آهنگ های بسیاری در آواز دشتی ( مانند آهنگ ای ایران اثر استاد روح الله خالقی) ساخته شدند که برخلاف آنچه که در موسیقی ایرانی دیده می شود که آواز دشتی غمگین است، اما این آهنگ در آواز دشتی ساخته شده و حس آن حماسی می باشد که دلیل این امر، ریتم آن می باشد.

چرا باید تئوری موسیقی یاد بگیریم؟

در گذشته آموزش موسیقی بخصوص موسیقی سنتی بصورت سینه به سینه از استاد به شاگرد انجام می شده است و در این روش صرفا شاگردانی که دارای استعداد بسیار خوب بودند می‌توانستند در مکتب استاد خود پرورش یافته و پیشرفت کنند و روزی خود به مرحله استادی برسند و دیگران از این هنر بی بهره می ماندند .
اما در عصر کنونی، این امکان بوجود آمده که شمار بیشتری از افراد بتوانند با یادگیری تئوری موسیقی و نت، از امکان ساز زدن بهره مند گردند ، که یا بصورت تکنوازی یا در گروه ها و ارکسترهای موسیقی شرکت نموده و ساز بزنند.

اهمیت اتود زدن در آموزش تار و سه تار

اگر بخواهیم تعریف جامعی از اتود داشته باشیم می توان گفت: تمرینی با فواصلی مشخص از نت ها مشخص که بطور ثابت در حال تکرار می باشد بگونه ای که دارای ریتمی ثابت هست اما سرعت آن می تواند از آهسته به تند، متغیر باشد و هدف از اجرای این گونه تمرین ها، بالابردن توانایی دست برای نوازندگی در سرعت های بالاتر ( خصوصا اجرای تکنیک هایی چون : تریل، تکیه های پشت سر هم، پاساژها و…) می باشد( مثلا جابجایی انگشت اول در پرده های نت های اصلی سیم اول از نت ر تا نت سل و برگشت آن ).

مضراب ریز چیست؟

در تعریف مضراب ریز بسیار گفته اند اما شاید بتوان گفت جامع ترین تعریف مضراب ریز بصورت زیر می باشد:

مضراب رفت و برگشت با دور ثابت و قدرت کافی که بصورت آبشاری بر روی سیم جاری شده باشد.

دقت به واژه آبشاری کنید! هدف از گفتن این واژه، اجرای مضراب رفت و برگشت ( راست و چپ ) بر روی سیم با هر سرعتی که بصورت بی اختیار جاری شود بطوری که به عضلات مچ و ساعد و حتی به ذهن تان فشاری وارد نکند.

پرده بندی دسته تار و سه‌ تار

خانه فروشگاه درباره ما کتابهای موسیقی نوشته ها و مقالات درس ها و ترفند های آموزشی بانک نت تماس باما ورود/عضویت خانه فروشگاه درباره ما کتابهای موسیقی نوشته ها و مقالات درس ها و ترفند های آموزشی بانک نت تماس باما ورود/عضویت More than 2 results are available in the PRO version (This notice is only visible to admin users) پرده بندی دسته تار و سه‌ تار الگوی پرده بندی دسته تار و سه تار بر چه اساس می‌باشد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت همانطوری که می‌ دانیم پرده‌ های تار و سه‌ تار در جاهایی از دسته قرار می‌گیرند که صدای نت دقیق آن پرده با انگشت گذاری روی همان پرده به‌دست آید که برای افراد در رده‌های ابتدایی معمولاً تعداد 25 پرده کاربردی را از دیرباز آموزش می‌دادند. اما امروزه توصیه اساتید بزرگ بر اینست که از ابتدا هنرجو با همان الگوی 28 پرده‌ای، جای پرده‌های اصلی روی دسته تار یا سه‌تار را فرا بگیرد. کدام روشها دقیق نمی باشند ؟ ضمناً دانستن این نکته بسیار حائز اهمیت می‌باشد از آنجایی که طول آزاد ارتعاش سیم در تار و یا سه تارهای ساخته شده توسط سازندگان مختلف بین 67 تا 71 سانتی‌متر متغیر می‌باشد. بنابراین نمی‌توان با معیار خط کشی نظیر سانتیمتر جای پرده‌ها روی ساز را  بمنظور  پرده بندی دسته تار و سه‌تار مشخص نمود ، متأسفانه برخی برای راحتی کار، هنرجویان را به استفاده از معیار خط کش سوق داده‌اند که قطعاً دقیق نیست و بر اساس طول آزاد ارتعاش سیم در دسته‌های مختلف از سازهای مختلف متغیر می‌باشد. استفاده از تیونر، برای تنظیم پرده ها شما هنرجوی گرامی می‌باید با استفاده از تیونر، پرده خود را تنظیم نمایید به این گونه که ابتدا نت دو که برابر ارتعاش آزاد سیم اول می‌باشد را باید برابر تیونر دقیقاً کوک نمایید و سپس در صورتی که مثلاً پرده پنجم دقیق نباشد، میزان پایین بردن یا بالا بردن آن را از تیونر کمک میگیرید و می‌توانید پرده را در جای خود تنظیم نمایید. پرده بندی دسته تار و سه‌تار به چند روش بسته می شوند پرده‌های تار و سه‌تار از بابت بسته شدن به دو گونه 3 دور و 4 دور تقسیم بندی می‌گردند که معمولاً پرده‌های بالادسته (بالاتر از پرده فا و نیز خود پرده فا) به‌صورت 4 دور بسته شده و پرده‌های وسط دسته و پایین دسته بر اساس الگوی پرده‌های مورد استفاده در گام دستگاه شور سل (پرده های لاکرن، سی بمل و می بمل و باقی پرده‌های نت‌های اصلی برای اجرای دستگاه شور) به‌صورت 4 دور بسته شده و پرده‌های دیگر به‌صورت 3 دور بسته میشوند. برای ایجاد صدادهی خوب، بهترین جنس پرده‌ها بر اساس تجربه به‌دست آمده از جنس روده گوسفند می‌باشد که در برندهای مختلف در بازار قابل تهیه می‌باشد. هنگام بستن پرده‌ها به موارد زیر دقت بفرمایید: معمولاً بسته پرده‌های موجود در بازار بر اساس ضخامت، دارای 3 رشته نازک، متوسط و ضخیم می‌باشد که رشته نازک آن برای پایین دسته، رشته متوسط برای قسمت‌های بالایی پایین دسته تا انتهای وسط دسته و رشته ضخیم آن مخصوص بالا دسته می‌باشد. و در هر رشته دقت بفرمایید که پرده پایینی نباید ضخیم‌تر از بالایی باشد و در غیراینصورت گز خواهد زد. چنانچه هر پرده‌ای نسبت به پرده پایین‌تر خود صدای گز تولید کرد، می‌توانید با سمباده ریز (معمولا نمره 200 به بالا) کمی بر روی بخشی از پرده‌های بسته شده که تولید صدای گز می‌نمایند، لیسه بزنید تا گز احتمالی بین پرده‌ها از بین برود. تصویر پرده بندی دقیق در تصویر که در این صفحه می بینید ، پرده بندی نت‌ها با توجه به 25 پرده بر اساس رنگ بندی و مطابقت آن با جایگاه قرارگیری نت‌ها بر روی خطوط حامل نت‌ها انجام گرفته تا درک هنرجویان از جایگاه قرارگیری نت‌ها بر روی سیم‌های اول و دوم و بم کامل گردد. لازم به یادآوری می‌باشد که پیش فرض قرارگیری نت‌های سیم دوم و بم بر اساس کوک کلی تار و سه تار (دو-سل-دو) می‌باشد. در این الگو، پرده‌های دارای رنگ یکسان در سیم‌های مختلف تار و سه‌تار از نظر صدایی با هم یکی می‌باشند. رنگ‌های متمایل به خاکستری برای نت‌های بم ( اکتاو 3)، رنگ‌های معمولی، نت‌های عادی (اکتاو 4) و رنگ‌های متمایل به سفید برای نت‌های پایین دسته که زیر می‌باشند ( اکتاو 5)

آموزش سه تار ، چقدر طول می کشد؟

برای هنرجویان مبتدی که تا اکنون ساز در دست خود نگرفته اند، پس از آزمون و خطای بدست آمده همراه با نظر اساتید به نتیجه ای دست یافتیم که طی 5 درس (بطور 5جلسه جداگانه و پشت سر هم)، هنرجویان می توانند درک کاملی از نوازندگی (شامل مضراب زدن و انگشت گذاری) همراه با درک ریتم و نت خوانی بدست آورند که بزودی بسته های آموزشی را در سایت ارایه خواهیم نمود. توجه به این نکته بسیار بسیار ضروری است که باید تمرین روزانه بر حسب استعداد افراد بین نیم ساعت تا 1 ساعت در روز و با اشتیاق لازم، وجود داشته باشد.