چگونه ساز استاندارد بر فرایند یادگیری تار و سهتار تأثیر میگذارد؟
در پاسخ به این پرسش اگر بخواهیم بحث را باز کنیم، باید پرسش های زیر را بطور جداگانه بررسی کنیم:
1- چه معیارهایی در تعریف یک ساز استاندارد نقش دارند؟
2-در صورت استاندارد بودن ساز، با تعریفی که در بخش اول ارائه خواهد شد، نقش ساز استاندارد در پیشرفت هنرجو و یادگیری تار و سهتار چیست؟
در پاسخ به سوال اول، معیارهای استاندارد بودن تار یا سه تار برای آموزش برای هنرجویان مبتدی و متوسط ( صرفنظر از بحث صدای ساز) بصورت زیر می باشد:
الف) فاصله سیم ها بر روی خرک و شیطانک:
در بسیاری از سازها (حتی سازهای نیمه حرفه ای) سازنده به فاصله درست بین سیم ها اهمیتی نمی دهد و از این رو :
اگر بر روی شیطانک فاصله سیم ها درست نباشد، انگشت گذاری بر روی نت های بالادسته سیم دوم ( مانند نت لا و سی ) سخت می شود
اگر فاصله بین سیم اول و دوم بر روی خرک نزدیک باشد بخصوص برای هنرجویان سه تار کار را برای مضراب زدن بر روی سیم دوم، فوق العاده سخت خواهد کرد.
ب) وزن بیش از استاندارد دسته ساز:
این هم از عواملی است که باعث می شود هنرجو زود از تمرین های خود زود خسته شود( بخصوص هنرجویان دوره متوسطه که تمرین های مختلف انگشت گذاری مانند تکیه و تریل را دارند )
ج) ضخامت بیش از حد دسته ساز:
در این صورت انگشت گذاری بر روی سیم های دوم و بم سخت خواهد شد.
د) ارتفاع بیش از نرمال سیم از دسته یا کاسه:
بسیاری از سازندگان تار و یا سه تار برای بالابردن طنین ساز و صداگیری بهتر از ساز، ناچار به استفاده از خرک بلند بر روی ساز ساخت خود می باشند که در نتیجهء این امر، ارتفاع مضراب خور بر روی ساز و اکشن( ارتفاع سیم از دسته) بالا می رود که هم مضراب زدن بر روی ساز ( بخصوص تار) ناممکن می گردد و هم انگشت گذاری بر روی ساز (خصوصا در پایین دسته) دشوار می شود.
بنابراین : در پاسخ به بخش اول باید گفت: صرف داشتن صدای خوب ساز باعث استاندارد بودن آن نمی گردد. و کماکان درروند یادگیری تار و سهتار موثر خواهد بود .
حال به بخش دوم می پردازیم:
در صورتی که هنرجوی مبتدی هستید حتما با مشورت معلم خود ساز استاندارد خود را انتخاب کنید و اگر تجربه نوازندگی تار یا سه تار داشته اید موارد زیر را با داشتن ساز استاندارد تجربه خواهید کرد:
1-مضراب زدن درست و راحت بر روی ساز :
این مساله در نوازندگی تار بسیار نقش دارد بطوری که اگر ساز اصطلاحا رگلاژ باشد باعث میشود پارامترهای مضراب زدن مانند مضراب ریز بر روی تمامی سیم ها ، مضراب دراب و… براحتی صورت پذیرد و در هنرجویان سه تار ، علاوه بر موارد گفته شده، مضراب های تک سیم بر روی تمامی سیم ها براحتی امکانپذیر گردد. پیشنهاد می نماید جهت اطلاعات بیشتر این مقاله را هم مطالعه بفرمایید
2-انگشت گذاری آسان
اگر اکشن ساز (فاصله سیم از دسته ساز) مناسب باشد شما در اجرای حرکت های سریع انگشت گذاری مانند پاساژها خواهید دید نت های دولاچنگ ها(که معمولا با ترکیب مضراب های راست و چپ اجرا می شوند) دارای صدای بهتری خواهند بود( نت های میانی آنها کمتر خورده می شوند) و یا اینکه در اجرای تکیه های متوالی نیاز به فشار زیاد انگشت دست چپ به سیم نخواهد بود.
3-آسیب ندیدن دست در تمرین اتودها
همانگونه که در مقاله اتودها گفتیم، در روند یادگیری تار و سهتار و پیشرفت نوازنده بدون وقت گذاری بر روی تمرین های اتود ها امریست محال. از این رو هر نوازنده ای بسته به سطح انتظار ذهن خود اتودهای روزانه اجرا می کند اما باید دانست که در صورت نادرست تمرین کردن اتودها، دست تان آسیب جدی خواهد دید. جهت اطلاعات بیشتر می توانید مقاله اهمیت اتود زدن در آموزش تار و سه تار را مطالعه بفرمایید
یکی از عوامل آسیب دست شما (خصوصا دست چپ) بالا بودن اکشن ساز شما می باشد که به مرور باعث فشار زیاد به دست شما خواهد شد که ممکنست تاندون های شما را دچار آسیب کند و دچار دردهای آرتروز شوید از این رو به شدت توصیه می شود اتودها را با ساز کاملا استاندارد تمرین نمایید.
سخن پایانی در خصوص اینکه چگونه ساز استاندارد بر فرایند یادگیری تار و سهتار تأثیر میگذارد؟
در خاتمه یاد آوری این نکته را به شما هنرجوی علاقه مند ساز تار یا سه تار لازم می دانیم:
بخشی از موانع و مشکلات تمرینی شما که تا کنون حل نشده، می تواند مربوط به ساز شما باشد ُ بنابراین پیشنهاد می نماید موارد مربوط به ساز خود را با معلم و یا نوازندگان با تجربه تر اطراف خود در میان بگذارید چه بسا (در صورت غیر استاندارد بودن ساز شما) بتوانیدبا تعویض ساز ، به بخشی از اهداف نوازندگی خود نزدیک تر گردید.
در این راستا خانه سه تار با همکاری و رایزنی با سازندگان باتجربه تار و سه تار، بر اساس معیارهای نوازندگی مناسب در تلاش برای ارائه سازهای استاندارد می باشد بلکه گره کوچکی از مشکلات هنرجویان باز گردد.
برای دیدن سازهای استاندارد می توانید از بخش فروشگاهی سایت ما بازدید نمایید.
