پرده بندی دسته تار و سه‌ تار

الگوی پرده بندی دسته تار و س تار بر چه اساس می‌باشد؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت همانطوری که می‌ دانیم پرده‌ های تار و سه‌ تار در جاهایی از دسته قرار می‌گیرند که صدای نت دقیق آن پرده با انگشت گذاری روی همان پرده به‌دست آید که برای افراد در رده‌های ابتدایی معمولاً تعداد 25 پرده کاربردی را از دیرباز آموزش می‌دادند.

اما امروزه توصیه اساتید بزرگ بر اینست که از ابتدا هنرجو با همان الگوی 28 پرده‌ای، جای پرده‌های اصلی روی دسته تار یا سه‌تار را فرا بگیرد.

کدام روشها دقیق نمی باشند ؟

ضمناً دانستن این نکته بسیار حائز اهمیت می‌باشد از آنجایی که طول آزاد ارتعاش سیم در تار و یا سه تارهای ساخته شده توسط سازندگان مختلف بین 67 تا 71 سانتی‌متر متغیر می‌باشد.

بنابراین نمی‌توان با معیار خط کشی نظیر سانتیمتر جای پرده‌ها روی ساز را  بمنظور  پرده بندی دسته تار و سه‌تار مشخص نمود ، متأسفانه برخی برای راحتی کار، هنرجویان را به استفاده از معیار خط کش سوق داده‌اند که قطعاً دقیق نیست و بر اساس طول آزاد ارتعاش سیم در دسته‌های مختلف از سازهای مختلف متغیر می‌باشد.

استفاده از تیونر، برای تنظیم پرده ها

شما هنرجوی گرامی می‌باید با استفاده از تیونر، پرده خود را تنظیم نمایید به این گونه که ابتدا نت دو که برابر ارتعاش آزاد سیم اول می‌باشد را باید برابر تیونر دقیقاً کوک نمایید و سپس در صورتی که مثلاً پرده پنجم دقیق نباشد، میزان پایین بردن یا بالا بردن آن را از تیونر کمک میگیرید و می‌توانید پرده را در جای خود تنظیم نمایید.

پرده بندی دسته تار و سه‌تار به چند روش بسته می شوند

پرده‌های تار و سه‌تار از بابت بسته شدن به دو گونه 3 دور و 4 دور تقسیم بندی می‌گردند که معمولاً پرده‌های بالادسته (بالاتر از پرده فا و نیز خود پرده فا) به‌صورت 4 دور بسته شده و پرده‌های وسط دسته و پایین دسته بر اساس الگوی پرده‌های مورد استفاده در گام دستگاه شور سل (پرده های لاکرن، سی بمل و می بمل و باقی پرده‌های نت‌های اصلی برای اجرای دستگاه شور) به‌صورت 4 دور بسته شده و پرده‌های دیگر به‌صورت 3 دور بسته میشوند. برای ایجاد صدادهی خوب، بهترین جنس پرده‌ها بر اساس تجربه به‌دست آمده از جنس روده گوسفند می‌باشد که در برندهای مختلف در بازار قابل تهیه می‌باشد.

هنگام بستن پرده‌ها به موارد زیر دقت بفرمایید:

1. معمولاً بسته پرده‌های موجود در بازار بر اساس ضخامت، دارای 3 رشته نازک، متوسط و ضخیم می‌باشد که رشته نازک آن برای پایین دسته، رشته متوسط برای قسمت‌های بالایی پایین دسته تا انتهای وسط دسته و رشته ضخیم آن مخصوص بالا دسته می‌باشد. و در هر رشته دقت بفرمایید که پرده پایینی نباید ضخیم‌تر از بالایی باشد و در غیراینصورت گز خواهد زد.
2. چنانچه هر پرده‌ای نسبت به پرده پایین‌تر خود صدای گز تولید کرد، می‌توانید با سمباده ریز (معمولا نمره 200 به بالا) کمی بر روی بخشی از پرده‌های بسته شده که تولید صدای گز می‌نمایند، لیسه بزنید تا گز احتمالی بین پرده‌ها از بین برود.

3. تصویر پرده بندی دقیق

   در تصویر که در این صفحه می بینید ، پرده بندی نت‌ها با توجه به 25 پرده بر اساس رنگ بندی و مطابقت آن با جایگاه قرارگیری نت‌ها بر روی خطوط حامل نت‌ها انجام گرفته تا درک هنرجویان از جایگاه قرارگیری نت‌ها بر روی سیم‌های اول و دوم و بم کامل گردد. لازم به یادآوری می‌باشد که پیش فرض قرارگیری نت‌های سیم دوم و بم بر اساس کوک کلی تار و سه تار (دو-سل-دو) می‌باشد.

   در این الگو، پرده‌های دارای رنگ یکسان در سیم‌های مختلف تار و سه‌تار از نظر صدایی با هم یکی می‌باشند. رنگ‌های متمایل به خاکستری برای نت‌های بم ( اکتاو 3)، رنگ‌های معمولی، نت‌های عادی (اکتاو 4) و رنگ‌های متمایل به سفید برای نت‌های پایین دسته که زیر می‌باشند ( اکتاو 5)