استاد ابوالحسن صبا از اساتید بزرگ موسیقی اصیل ایران است. او در 1281 ش، در تهران متولد شد. پدرش، ابوالقاسم كمال‌السلطنه، فرزند محمد جعفرخان صدرالحكما، فرزند محمودخان صبا، شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری، و از مردان فاضل و هنردوست عصر خویش بود. كمال‌السلطنه طبیب و ادیب و دوست‌دار موسیقی بود.
سه تار را دل‌نشین می‌نواخت و اولین استاد پسرش بود. صبا علاوه بر نوازندگی، گاه آهنگ نیز می‌ساخت و علاوه بر موسیقی، ادبیات كلاسیك ایران را به خوبی می‌شناخت و زبان انگلیسی را می‌دانست. او به پرورش گل نیز علاقه‌مند بود. ساز اصلی استاد ویولن بود كه آن را نزد حسین‌خان هنگ آفرین فراگرفت. هم‌چنین سنتور را نزد علی‌اكبر شاهی و حبیب سماعی، كمانچه را نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده، ضرب را نزد حاجی‌خان ضربی، نی را نزد اكبرخان، تار را نزد استاد علینقی وزیری و سه تار را در مكتب استاد میرزا عبدالله و غلامحسین درویش به كمال رسانید.
در جوانی به مدرسه كمال‌الملك رفت و نقاشی را فراگرفت. هم‌چنین، مهارت‌هایی چون سوهان كاری، نجاری، ریخته‌گری، معرق‌كاری و خاتم‌كاری به دست آورد كه بعداً در ساختن آلات موسیقی به كار بست.صبا در شب جمعه 29 آذر ماه 1336 در سن 55 سالگی به علت ناراحتی قلبی چشم از جهان فروبست. بعد از مرگ استاد، بر طبق وصیت ایشان و به خاطر تجلیل و قدردانی از این هنرمند نامی، خانه ایشان در 29 آبان 1353، به موزه تبدیل گردید و همسر ایشان به كمك فرزندان استاد، اشیا و لوازم متعلق به استاد را جمع آوری و به موزه اهدا كردند.به‌طوركلی، موزه صبا به دو بخش تقسیم می‌شود: بخش اول شامل سازها، لوازم شخصی و آثار استاد از جمله ردیف‌های موسیقی است; و بخش دوم اختصاص به كارهای دستی خانم صبا، همسر استاد صبا، دارد كه شامل مجموعه تندیس‌های مومی و لباس‌های محلی و سنتی ایران قدیم است.ابوالحسن صبا خانه کوچک اما خاندان بزرگی داشت. پدرش ابوالقاسم کمال السلطنه فرزند محمد جعفر خان صدرالحکما فرزند محمود خان صبا شاعر و نقاش بلند آوازه عهد ناصری بود.ابوالحسن صبا به سال 1281 شمسی در چنین خاندانی پا به عرصه هستی نهاد. ساز اصلی صبا ویولن بود. اما در نواختن سازهای دیگر از قبیل سنتور، تار، سه تار، کمانچه، ضرب و نی به درجه استادی رسید.صبا ویولن را نزد حسن خان هنگ آفرین، سنتور را نزد علی اکبر شاهی و حبیب سماعی، کمانچه را نزد حسین خان اسماعیل زاده، ضرب را نزد حاجی خان ضربی، نی را نزد اکبر خان، تار را نزد استاد علینقی وزیری، سه تار را در مکتب استاد میرزا عبدالله و غلامحسین درویش به کمال رساند.در جوانی نیز به مدرسه کمال الملک رفت و از وی تعلیم نقاشی گرفت. چند تابلو رنگ و روغن که تصویر منظره، گل، پرنده و حیوانات است از او در موزه صبا یعنی در همین خانه در حال ویرانی که در سال 1353 به موزه تبدیل شد، به یادگار مانده است.در این موزه اشیاء شخصی صبا و همسرش و نیز سازها و کتابهای او نگهداری می شود.استاد صبا در سال 1306 از طرف استاد علینقی وزیری مامور شد تا در رشت مدرسه ای مخصوص موسیقی تاسیس کند.وی نزدیک دو سال در رشت اقامت کرد و در آنجا ضمن تعلیم موسیقی، به روستاها و کوهپایه های شمال رفت و به جمع آوری آهنگ های محلی پرداخت و ارمغان های بی نظیری از این سفر به همراه آورد. زرد ملیجه، دیلمان، رقص چوبی قاسم آبادی، امیری مازندرانی و چند قطعه دیگر یادگار همین دوره از زندگی اوست.
در سال 1318 که رادیو تهران تاسیس شد، صبا در رادیو به کار نوازندگی پرداخت ولی در همه حال در هنرستان موسیقی به کار تدریس و تحقیق موسیقی اشتغال داشت و در اواخر عمر نیز در منزلش کلاس موسیقی دایر کرده بود و علاقه مندان را تعلیم می داد.شاگردان معروف صبا عبارتند از علی تجویدی، فرامرز پایور، حسین تهرانی، اسدالله ملک، حسن کسایی، غلامحسین بنان، محمد بهارلو، ابراهیم قنبری، رحمت الله بدیعی، مهدی خالدی، عطاء الله خرم، همایون خرم، داریوش صفوت، لطف الله مفخم پایان و …
صبا علاوه بر اینکه ادبیات کلاسیک ایران را به خوبی می شناخت، زبان انگلیسی را خوب می دانست و از ادبیات جدید ایران نیز اطلاع داشت.آرامگاه صبا در ظهیرالدوله شمیران در خیابان دربند واقع شده که آن نیز متاسفانه در دست ویرانی است.
روحشان شاد!