استاد فرامرز پایور در سال 1311 در شهر تهران متولد شد. پدرش علی پایور، هنرمند نقاش و استاد زبان فرانسه در دانشگاه تهران و پدربزرگش مصورالدوله، نقاش چیره‌دست دوره قاجار بود که با نواختن ویولن، سنتور و سه‌تار آشنایی داشت و آثارش در کاخ هاى گلستان و صاحبقرانیه نگهدارى مى شود.
پایور در هفده سالگى آموختن موسیقى را در مکتب استاد صبا آغاز کرد و در مدت شش سال ردیف موسیقى را فراگرفت. پیشرفت او در این زمینه چنان بود که توانست بارها در کنار استاد خود به روى صحنه رود و آثارى را در رادیو ضبط کند. تحصیلات ابتدایى و متوسطه او در دبستان عسجدى و دبیرستان دارالفنون تهران به پایان رسید و در سال 1331 وارد خدمت نظام شد و یک سال بعد به استخدام وزارت دارایى درآمد. بعد از درگذشت صبا در سال ،1336 پایور به آموخته هاى خود قناعت نکرد و نزد استادانى چون عبدالله دوامى، موسى معروفى و نورعلى خان برومند به فراگیرى ردیف درویش خان، میرزاعبدالله پرداخت و دانش موسیقى ایرانى را به خط نت درآورد و این گنجینه گرانبها را از خطر تحریف، فراموشى و نابودى حفظ کرد.از مهمترین آثار او ردیف آوازى موسیقى ایرانى به روایت استاد عبدالله دوامى، مجموعه تصنیف هاى قدیمى از ساخته هاى عارف، شیدا، سماع حضور، مجموعه آثار درویش خان و رکن الدین مختارى بوده است. فعالیت اصلى او از سال 1334در اداره کل هنرهاى زیبا آغاز شده و همزمان با تدریس در هنرستان موسیقى ملى برنامه هایى را نیز براى تکنوازى و همنوازى ارائه کرد. با تاسیس تالار رودکى (سال 1346)، بر فعالیت هاى اجرایى او افزوده شد و بسیارى از آثار استادان گذشته را با ذوق و سلیقه خاص خود تنظیم و همراه با خوانندگان معروف آن زمان در این تالار اجرا کرد. درک عالى او از رمزها و نکته هاى دقیق موسیقى ایرانى، استعداد کم نظیرش در شناختن گوشه هاى ردیف و تکنیک ممتازش در نوازندگى سنتور سبب شده است تا او را استادى برجسته در این زمینه بشناسند.
فرامرز پایور از سال ۱۳۳۳، کار خود را در وزارت فرهنگ و هنر آن زمان و از سال ۱۳۳۷ آموزش سنتور را در هنرستان عالی موسیقی ملی آغاز کرد. او اولین سنتورنوازی بود که روی سنتور، نواسازی می‌کرد و تنها در پی بداهه‌نوازی نبود. به بیان دیگر، نخستین آهنگ‌سازی بود که ساز تخصصی او، سنتور بود.
او سپس هارمونی و کمپوزیسیون را در کلاس استاد بزرگ آن زمان، امانوئل ملیک اصلانیان آموخت. در سال ۱۳۴۱ برای ادامه تحصیلات کلاسیک خود، از طرف وزارت فرهنگ و هنر به انگلستان فرستاده شد. از دانشگاه کمبریج در زبان و ادبیات انگلیسی دانشنامه گرفت و در تمام این سال‌ها تلاش فراوانی در جهت معرفی موسیقی ایرانی و سنتور به محافل دانشگاهی انگلستان انجام داد که برنامه‌های دلپذیری از آن سال‌ها در آرشیو رادیو بی‌بی‌سی وجود دارد.در این سال‌ها، برای شناساندن موسیقی اصیل ایرانی، از طرف دانشگاه لندن و دانشگاه کمبریج از او خواسته شد تا کنفرانس‌هایی در این زمینه همراه با ساز خود ترتیب دهد. همه این کنفرانس‌ها با موفقیت انجام شد و از سوی این دانشگاه‌ها به دریافت جوایزی نائل گردید.
پایور در سال ۱۳۴۷ از وزارت دارایی به وزارت آموزش وپروش (سازمان مبارزه با بی‌سوادی) منتقل و در سال ۱۳۵۵ بازنشسته شد.
همچنین محمدرضا شجریان، استاد کنونی آواز ایران، در سال ۱۳۵۰ با استاد پایور آشنا شد و یادگیری سنتور و ردیف‌های آوازی را با ایشان دنبال کرد.
خلاصه ای از کارهای فرامرز پایور در زمینه موسیقی به شرح زیر است:
- بیش از هزار و پانصد ساعت اجرای گروهی و فردی روی صحنه‌های داخل و خارج از کشور
- آهنگ‌سازی و تنظیم قطعات فراوان موسیقی
- تربیت صدها شاگرد از چهار نسل متوالی
- نت‌نویسی قطعات فراوانی از پیشینیان
- حضور در هنرستان و هنرکده موسیقی ملی، اداره هنرهای زیبا و واحد موسیقی رادیو تلویزیون ملی ایران
- نگارش کتب آموزشی سنتور (دومین کتاب «دستور سنتور» را در ۱۳۴۰[۵] بعد از زنده یاد حسین صبا نوشت که تاکنون پرفروش‌ترین کتاب آموزش موسیقی در ایران بوده‌است)
- نظارت بر کار گروه‌های دیگر و تصحیح آنها
- کار با خوانندگان بسیاری از جمله عبدالوهاب شهیدی، محمدرضا شجریان، محمود خوانساری، احمد ابراهیمی، خاطره پروانه، سیما بینا، مرضیه، نادر گلچین، سروش ایزدی، شهرام ناظری، حمیدرضا نوربخش و علی رستمیان و بسیاری خوانندگان دیگر
-
تألیف‌ها
- دستور سنتور، دی ۱۳۴۰
- سی قطعه چهارمضراب برای سنتور، اردیبهشت ۱۳۵۱
- هشت آهنگ برای سنتور، فروردین ۱۳۵۷
- پرنیان (دونوازی برای تار و سنتور)، مهر ۱۳۵۸
- گفتگو (دو نوازی برای ویلن و سنتور)، بهمن ۱۳۵۸
- ردیف (چپ‌کوک) برای سنتور، مهر ۱۳۵۹
- مجموعه پیش درآمد و رنگ (برای سنتور)، مهر ۱۳۵۹
- مجموعه پیش درآمد و رنگ (برای ویلن)، مهر ۱۳۶۱
- قطعات موسیقی مجلسی، مهر ۱۳۶۱
- فانوس، مهر ۱۳۶۱
- تئوری موسیقی، اردیبهشت ۱۳۶۲
- رِنگ شهرآشوب، خرداد ۱۳۶۳
- دوره ابتدایی، شهریور ۱۳۶۷
- رهگذر (دونوازی برای سنتور و فلوت)، شهریور ۱۳۶۸
- آموزش ابتدایی تار، شهریور ۱۳۷۳
- ردیف آوازی و تصانیف قدیمی به روایت استاد عبدالله دوامی، شهریور ۱۳۷۵
- ویرایش مجدد دوره‌های سنتور ردیف استاد ابوالحسن صبا (بازنویسی توسط پژمان آذرمینا)، فروردین ۱۳۷۸
- فالگوش (هفت قطعه برای سنتور)، ۱۳۷۹
- چهل قطعه برای سنتور (پیش درآمد، رنگ، چهارمضراب از استادان قدیم ایران) گردآوری و تنظیم فرامرز پایور و تدوین شده توسط مینا افتاده، ۱۳۸۳
- ردیف استاد ابوالحسن صبا برای سنتور چپ کوک، به کوشش فرامرز پایور،(انتقال به چپ کوک و ویرایش توسط مینا افتاده)، ۱۳۹۰، (نسخه اولیه این کتاب در اردیبهشت ۱۳۵۹ توسط خانم افتاده و زیر نظر استاد پایور آماده شده‌است)
کوشش‌های فرامرز پایور، پلی بود بین میراث ابوالحسن صبا و مرتضی محجوبی و جریانی که جوانان موسیقی‌دان و تحصیل‌کرده در دانشکده هنرهای زیبا از اوایل دهه ۱۳۵۰ به راه انداختند و الگوی موسیقی ایرانی امروزی شدند. در فاصله زمانی بین این دو، یعنی حدود پانزده سال، هیچ‌کس جز فرامرز پایور، کار جدی و پی‌گیر در زمینهٔ موسیقی اصیل انجام نمی‌داد.
وی در اجراهای گروهی خود با شماری از نخبگان موسیقی ایرانی مانند جلیل شهناز(تار) و هوشنگ ظریف ، رحمت‌الله بدیعی و علی اصغر بهاری (کمانچه)، حسن ناهید و محمد موسوی (نی)، حسین تهرانی و محمد اسماعیلی (تنبک) همکاری کرده‌است. در دههٔ ۱۳۶۰ به همراهی جلیل شهناز، علی اصغر بهاری، محمد اسماعیلی و محمد موسوی، برای بار دیگر «گروه اساتید موسیقی ایران» را سازمان داد و سرپرستی، آهنگ‌سازی و نوازندگی سنتور را در آن به دوش گرفت. این گروه، آثار ماندگاری با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری اجرا کردند.
فرامرز پایور، در سال ۱۳۷۸ دچار عارضهٔ سکتهٔ مغزی شد و از آن زمان تا زمان مرگ نتوانست فعالیت هنری خود را ادامه دهد. با این وجود، در این سال‌ها، برخی آثار قدیمی وی با تنظیم مهرداد دلنوازی و خوانندگی سالار عقیلی و با تأیید او تهیه و اجرا شدند.[۸]
درگذشت
فرامرز پایور ۱۸ آذر ۱۳۸۸ در بیمارستان شهید باهنر اقدسیه تهران به علت ایست قلبی و مشکل تنفسی درگذشت.
منبع : https://fa.wikipedia.org/wiki/
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.